Yanaşın bakayım böyle. Hiçbir
kursta anlatılmayanları anlatacağım bu yazıda.
Belki aylardır ya da yıllardır
İspanyolca öğreniyorsunuz ama o istediğiniz seviyeye ulaşamadınız. Ya da
istediğiniz kadar C1 belgesi almış olun, günlük hayatta hala bir şeylerin eksik
olduğunu düşünüyorsunuz.
Bunun sebebi her öğrenciye
dayatılan, sokak dilinden ve güncellikten uzak, İspanyolca ders içeriği. Belki
subjuntivo’yu sular seller gibi ezberlemiş olabilirsiniz. Pluscuamperfecto de subjuntivo duyduğunuzda
çat diye ne demek istediğini anlayabilirsiniz. Fakat size birazdan
bahsedeceğim kelimeleri kullanmıyorsanız üzgünüm ama sokakta çok zorluk çekersiniz.
Çünkü barda bir şeyler içmek için buluştuğunuz arkadaşınız- İspanyol kraliyet
ailesinden değilse- size kursta öğrendiğiniz üst dilden öte bahsedeceğim
kelimelerle konuşacaktır.
Hadi başlayalım…
1- ¡Qué……!
Binlerce duygunun tercümanı sihirli kelime
qué, birçok ifade için işinize yarayacak.
Bol bol tüketin J
Örnekler:
¡Qué asco!
|
Asco
kadar kullanışlı bir kelime var mıdır acaba? Sizi iğrendiren her nesne,
insan, olay vs. için rahatlıkla kullanın. Hatta bir de sonuna ¡Por Dios! eklendi
mi tadından yenmez. (Fiil hali dar asco’dur.
Ör: Tú y tu amigo me dais asco)
|
¡Qué vergüenza!
|
Bu
ifadeyi hem kendiniz bir şeylerden utandığınızda hem de size başka bir şeyin
utanç verdiği durumlarda kullanabilirsiniz. Özellikle politikadan bahsederken
insanların dert yandığını çok görürsünüz. Haberleri izlerken birinden mutlaka
şu yorum gelir: ¡Qué vergüenza de pais
por favor!
|
¡Qué triste! /¡Qué bonito / ¡Qué
divertido! /¡Qué alegria!
|
Her
türlü sıfatla o anki duygularınızı ifade edebilirsiniz.
|
¡Qué lío!
|
Başınız
dertte mi? Bir sürü sınav var ve siz daha çalışmaya başlamadınız mı? Yetiştirmeniz
gereken işler var ve siz trafikte takılıp kaldınız mı? Partnerinizi
aldatıyorsunuz ve o da bunun farkına mı vardı? Alın size tüm sorunlarınızı 6
harfle anlatmanın yolu… ¡Qué lío! Fiil
olarak da günlük dilde “liarla” kullanılabilir. Ör: Como no estudió, la lió y suspendió.
|
¡Qué barbaridad!
|
Karşınızda
sizi şoke eden, kızdıran, sinirlerinizi tavana kaldıran bir olay varsa bu
ifade cuk diye oturuyor.
|
¡Qué hijo de puta!/¡Qué cabron!
|
Durun
öyle hemen yanlış anlamayın. Hijo de puta ve cabron her ne kadar küfür olsa
da kullanıldığı yere göre pozitif bir anlam taşıyabilir.
Bildiğiniz
üzere İspanyol toplumunda küfürün yeri bizdeki gibi değil. Argo ve küfür
sıklıkla kullanılıyor. Hatta o kadar ki size şaka yapan sizi güldüren birine ¡Qué hijo de puta!/¡Qué cabron! demeniz
o kişi tarafından kötü algılanmaz.
Ama tartışma
anında söylüyorsanız o zaman tabii ki küfür anlamı taşır.
Dikkatli
kullanmakta ve sadece güven duyduğunuz insanlar arasında kullanmakta fayda
var.
|
¡Qué guay!
|
Alın
size dünya tatlısı bir kelime daha: guay.
Hem telaffuzu, hem kullanış sıklığı bakımından favorileri kelimelerimden biri.
Sevindiğiniz, şaşırdığınız, hoşunuza
giden her durumda guay deyip durumu geçiştirebilirsiniz. Guay aynı zamanda birini onaylamak anlamında vale yerine de kullanılabilir. Ya da muy bien yerine yalnızca muy guay da diyebilirsiniz.
|
2- ¿En serio? / ¡No puede ser! /¿De veras? /¡No me digas!
/¿Pero qué dices?/ ¡No jodas!
kaynak: memegenerator.es |
Yabancı bir dilde konuşurken en çok zorluk
çektiğimiz şey şaşkınlık ya da yaşadığımız şoku belirtmek olabilir. Aynı
zamanda- benim fikrimce- ne zaman şaşkınlığınızı, acınızı, öfkenizi bir saniye
bile düşünmeden o dilde ifade edebiliyorsunuz işte o zaman bu dili öğrenmiş
sayılırsınız. Çünkü artık beyniniz ana dilden hedef dile çeviri yapmayı
bırakmıştır ve artık o dilde düşünmeye (yaşamaya) başlarsınız.
Yukarıdaki ifadelerin tamamı sizi hayrete
düşüren, şaşırtan bir haber aldığınızda verebileceğiniz tepkilerin birkaç
tanesi. Resmiyet seviyesini de ¿En
serio? en formal ¡No jodas! en informal
olarak düşünebilirsiniz.
3- Mierda
Böylesi vulgar bir kelimenin bu kadar mı
geniş yelpazede kullanımı olabilir?
Belki tüm kullanımlarını burada
yazamayacağım ama birkaç başlık altında nerelerde kullanılıyor bakalım:
Birini baştan savma
|
Vete a la mierda
/¡Que se vaya a la mierda!
|
Görülmeyen şeylerin tasviri
|
No se ve ni una
mierda
|
Anlamlandırılamayan objeler
|
¿Qué mierda es
esto? /¿Para qué mierda sirve?
|
Bir şeyleri unuttuğumuzda
|
Hostia… mierda.. Se me ha olvidado el
móvil en casa
|
Dağınıklık/ kendini kötü hissetme
|
Estoy hecho una mierda.
|
Aşağılama
|
Es una ciudad de mierda / Tienes
un carácter de mierda
|
Yapmayı kabul etmediğiniz şeyler
|
- Me dejas dinero?
– Una mierda
|
Ve daha onlarcası… Hepsini
yazmaya kalksam sayfalar sürer. Ama bence siz ana fikri kaptınız. Ağzınız dolu
dolu haykırın, çekinmeyin J
4- Flipar
Flipar kelimesi RAE’de “uyuşturucu
kullanmak, uyuşturucu etkisi altında olmak” şeklinde açıklansa da günlük
hayatta “bir şeyin ya da bir kişinin başka bir kişi üzerinde büyük etki
bırakması, şaşırtması” anlamına gelir.
Oldukça kullanışlı ve sıklıkla kullanılan
bu kelimeyi nedense ne kendi okuduğum ne de öğrencilerime okuttuğum gramer kitaplarında
gördüm. Birkaç örnekle hangi durumlarda
kullanıldığını açıklayayım;
Kelimenin farklı kullanım şekilleri: estar flipado/flipada, un flipe, flipar en
colores, flipante…
-Flipo con la música rock’n roll.
- Me he comprado un coche que
flipas
- Me flipa la comida mexicana
- Las fiestas en España son un
flipe total
-
Compré un juguete para mi hija y flipó en colores.
- ¿Te has enterado de las
noticias? – Sí, ¡flipante!
5- Tío, tía / nene, nena
Biz nasıl
aramızda arkadaşlarımıza kanka diye sesleniyorsak
İspanya’da da gençlerin kendi aralarında birbirine tío, tía ya da nene, nena diye seslenme alışkanlığı
var.
Seslenmenin
yanında konuşma arasında da kullanıldığına şahit olabilirsiniz.
6- Mola/Mola mazo
Gustar fiili A1 seviyesinde bile öğretilen çok kullanışlı bir fiildir
bildiğiniz gibi. Hoşumuza giden bir şeyi ifade etmek için kullandığımız benzer
bir kelime de “mola”. Örnek kullanımları;
-
El Español mola mucho.
-
Tu idea me mola
-
¿Qué te parece mi coche? – Mola
“Mola mazo” ise çok aşırı hoşa gitmek anlamına gelir.
Genelde Madrid ve çevresinde daha yaygın olarak kullanılsa da tüm İspanya’yada bilinen bir ifadedir.
7- Tranqui
Tranquilo/tranquila’dan gelir ve “sakin ol”, “relax” anlamında
kullanılır.
8- Pavo, pasta, plata, duro
Tüm bu saydığım kelimelerin para
anlamına geldiğine inanabiliyor musunuz? Mesela;
-
¿Cuánto te ha costado esa camiseta? - 8 pavos
-
Este tio gana mucha pasta
-
No tengo ni un duro
9- ¡Vaya tela!
kaynak:memegenerator.es |
İspanya’ya ilk geldiğimde anlamını kavramakta ve kullanmaya başlamakta
en zorlandığım ifade “tela” olmuştu şüphesiz. Ama kullanıldığı durumları görüp işin
içine daldıkça sıklıkla kullanır oldum.
Türkçe’ye direkt çevirisi yapılamayacak, çok kullanışlı bir ifade bu. Kullanım
yerlerini şöyle açıklayabilirim: karşınızdaki kişinin anlattıkları sizi şok
ediyorsa ya da yaşadığınız bir durum karşısında şok olduysanız, içinde
bulunduğunuz durum karmaşıksa ve açıklamakta zorlanıyorsanız bu ifadeyi
kullanabilirsiniz. Örneğin:
-
¡Que fuerte! Los jefes están discutiendo -¡Vaya tela!
- ¡Vaya tela! Me ofrecieron un trabajo en Londres
-
Laura está embarazada de su ex -¡Vaya tela! Pobre mujer
10-Está a tomar por culo/ Está en el quinto pino
Bu da ders kitaplarında
öğrenemeyeceğiniz bir ölçü birimi J
Bir yerin çok uzakta olduğunu ifade
ederken iki cümleyi de kullanabilirsiniz. Tabii ki ikincisi biraz daha
terbiyeli. J
Hatta bu kadar örneğini vermişken “Está en el quinto pino” cümlesinin
nereden geldiğini de anlatayım size.
Söylentiye
göre 18. yüzyıl Felipe V kralken Madrid’in şimdi Paseo del Prado caddesinden
itibaren belirli uzaklıklarla kocaman 5 tane çam ağacı dikilmiş. İnsanlar da bu
çamları genelde buluşma yeri olarak belirlemişler ve genelde 1., 2. ya da 3.
çam ağacında buluşurlarmış. Ağaçların arasında öyle aralıklar varmış ki 5. çam
ağacının bulunduğu yer neredeyse şehrin dışı sayılırmış ve oraya kimse kolay
kolay gitmezmiş. Bu nedenle gel zaman git zaman 5. çam ağacının bulunduğu yer aşıkların buluşma
noktası olmuş
Ve böylelikle günümüze kadar kullanılagelmiş.
11-Hacer caso
“Birini dinlemek, dediğini
yapmak, ona hak vermek” anlamında kullanılan bu fiilin ne kadar yaygın olduğunu
biliyor musunuz? Şu şekilde kullanabiliriz;
- Se lo dije pero no me hizo caso. (Ona söyledim ama beni dinlemedi.)
- Tú hazme caso, tarde o temprano lo vas a conseguir. (Sen beni dinle, er ya da geç başaracaksın)
- Este niño no me hace caso (Bu çocuk hiç benim sözümü dinlemiyor)
12- ¡Venga ya¡ /¡Anda ya!
Hani Türkçe’de “hadi canım”, “yok
daha neler” deriz ya işte tam o boşluğu dolduracak iki adet ifade. Hatta biraz
daha ileri gidersek “atıyorsun”, “saçmalama”, “sallama” gibi bile
kullanılabilir.
Venga için ayrı bir başlık daha açmak lazım. Çünkü her yaraya
merhem olan bir kelimedir kendisi. Kullanımları başlıca:
Birine
emir verirken
|
¡Venga! !A trabajar!
|
Birini
onaylarken
|
¡Venga, vale! Quedamos esta tarde.
|
Birine
moral verirken
|
Venga mujer, no te pongas así
|
Söylenenlere
inanmadığımızı ifade ederken
|
¡Venga
ya! Nos estás tomando el pelo
|
Birinden
bir şey isterken
|
Acompañame
al cine. ¡Venga por favor!
|
Birinden
acele etmesini isterken
|
¡Venga! Date prisa que vas a perder el
bus.
|
13- un montón/ mogollón/ un huevo
Bu saydığım kelimelerin hepsi “çok”
anlamına gelmektedir. Yani her birini “mucho” yerine kullanabiliriz. Mesela:
kaynak: mrwonderful |
-
Te quiero mucho : Te quiero un montón.
-
Tengo muchas cosas que hacer: Tengo mogollón de cosas que hacer.
-
Este sofa pesa mucho: Este sofa pesa un huevo.
Şunu belirtmeden geçemem. “Un
huevo”yu kullanırken dikkatli olmak lazım çünkü kullanıldığı contexte göre tam
aksini de ifade edebilir. Yani yukarıdaki cümlede çok anlamına geliyorken “Me importas un huevo” cümlesinde hiç
anlamına gelebilir. O nedenle dikkat!
Şimdilik burada bırakalım...
Başka bir gün kaldığımız yerden
devam ederiz. Çünkü bu saydıklarım buzdağının yalnızca görünen kısmı.
İspanyolca her haliyle güzel ve öğrenmesi eğlenceli bir dil. Ama bana inanın
günlük dil, sokak dili, deyim, deyiş ve argo tarafını da tanıdıkça tamamen aşık
olacağınız bir dil.
Umarım anlattıklarım işinize yarar ve
sokağa ayak uydurmanıza yardımcı olur. Asıl İspanyolca sokakta…
Eğer eklemek
istedikleriniz varsa yoruma yazabilir; İspanya ya da İspanyolca konusunda yöneltmek
istediğiniz sorularınız varsa gizemkutukcu@gmail.com
adresine mail atabilir ya da İnstagram ve Facebook'ta @ispanyolcaseyler hesabından
bana ulaşabilirsiniz.
Sevgiler,
Gizem
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder